"Tự sự trong loại hình trữ tình dân gian"

Authors: Nguyễn, Bích Hà

Thơ ca dân gian là một thể loại nghệ thuật ngôn từ mang tính đặc trưng riêng biệt. Ngôn ngữ thơ ca dân gian có nguồn gốc dân dã, thể hiện bản chất bình dị, chất phác, hồn nhiên của người nông dân lao động. Đó cũng chính là đặc tính cơ bản của loại hình ngôn ngữ trong ca dao.

Là những tác phẩm thơ ca dân gian, ca dao được sáng tác dưới nhiều hình thức thơ khác nhau: song thất, song thất lục bát, bốn chữ, hỗn hợp, tuy nhiên được vận dụng phổ biến hơn cả là thể lục bát. Qua Kho tàng ca dao người Việt (1) ta thấy: trong tổng số 11825 đơn vị, có 10305 đơn vị được sáng tác theo thể lục bát, lục bát biến thể chiếm 87% số lượng tác phẩm. Điều này thật dễ hiểu vì thơ lục bát là “những lời nói vần” gần gũi với lời ăn tiếng nói của nhân dân, dễ nhớ, dễ thuộc. Vì vậy, khi nghiên cứu ngôn ngữ trong ca dao, ta không thể tách nó khỏi thể loại thơ ca dân gian, đặc biệt là thể thơ lục bát trong ca dao.

Thể lục bát truyền thống trong ca dao bộc lộ trực tiếp những tâm tình nảy sinh từ thực tiễn cuộc sống; thể hiện từ những bức tranh lao động đến những suy nghĩ về cuộc đời, từ khoảnh khắc hồn nhiên vô tư của con người đến những diễn biến tình cảm trữ tình phong phú... Vì vậy ngôn ngữ ca dao vừa hàm chứa những giá trị suy tư, suy lý như Bao giờ cho đến tháng ba, Con vua thì lại làm vua, Dã Tràng xe cát biển đông... vừa giàu chất tự sự trong Thằng Bờm, Hôm qua em đi hái dâu, Cái cò cái vạc cái nông... Hơn thế, ngôn ngữ ca dao còn mang phong cách trữ tình dân gian bay bổng lãng mạn với Đêm trăng thanh, Trèo lên cây bưởi hái hoa... Ngôn ngữ mộc mạc giản dị khiến những lời thơ trong ca dao dường như trở nên lung linh, đằm thắm hơn thể hiện đậm nét những giá trị nghệ thuật truyền thống.

Title:	Tự sự trong loại hình trữ tình dân gian
Authors:	Nguyễn, Bích Hà
Keywords:	Tự sự trong loại hình trữ tình dân gian Trữ tình dân gian Văn học Việt Nam
Issue Date:	2001
Publisher:	Đại học Quốc gia Hà Nội
Description:	tr. 237-243 Hội nghị khoa học nữ lần thứ 6, Hà Nội, 2001
URI:	http://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/24761
Appears in Collections:	Kỷ yếu Hội nghị - Hội thảo (LIC)